Quy trình tuyển chọn phi tần và cung nữ trong các triều đại Trung Quốc

Quy trình tuyển chọn phi tần và cung nữ trong các triều đại phong kiến Trung Quốc là một hệ thống phức tạp, được tổ chức chặt chẽ để đảm bảo sự kế thừa của dòng dõi hoàng gia và duy trì trật tự trong hậu cung. Dù có sự khác biệt nhỏ giữa các triều đại, nhưng nhìn chung, quá trình này đều trải qua các bước chính sau:

1. Sơ tuyển (Sơ tuyển tú nữ)

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Các quan chức được giao nhiệm vụ sẽ đi khắp các địa phương để tìm kiếm những cô gái trong độ tuổi quy định (thường từ 13-17 tuổi, có thể dao động tùy triều đại và quy định cụ thể). Các tiêu chí ban đầu bao gồm:

  • Xuất thân: Ưu tiên những cô gái có xuất thân từ gia đình quan lại hoặc dân thường có gia thế tốt, tránh những người có lý lịch phức tạp hoặc có tiền án tiền sự trong gia đình.
  • Ngoại hình: Đây là tiêu chí hàng đầu. Các cô gái phải có dung mạo đoan trang, cân đối, làn da mịn màng, mái tóc đen mượt, giọng nói nhẹ nhàng. Những cô gái có khuyết tật nhỏ về ngoại hình như sẹo, nốt ruồi lớn, hoặc dáng đi không đoan trang đều bị loại.
  • Tâm tính: Quan chức cũng sẽ tìm hiểu sơ bộ về tính cách, phẩm hạnh của các cô gái thông qua lời kể của gia đình và hàng xóm. Ưu tiên những người hiền thục, nề nếp, có lễ nghĩa.
  • Sức khỏe: Mặc dù chưa có kiểm tra y tế chuyên sâu, nhưng các cô gái có dấu hiệu bệnh tật rõ ràng hoặc thể trạng yếu ớt sẽ bị loại.

Những cô gái vượt qua vòng sơ tuyển sẽ được đưa về kinh đô hoặc một địa điểm tập trung để tiếp tục các vòng tuyển chọn sau.

2. Phúc tuyển (Phục tuyển tú nữ)

Tại vòng này, số lượng tú nữ đã được thu hẹp đáng kể. Các quan chức cấp cao hơn, hoặc thậm chí là các thái giám, phi tần có kinh nghiệm sẽ trực tiếp tham gia đánh giá.

  • Kiểm tra thể chất kỹ lưỡng: Ngoài việc xem xét ngoại hình tổng thể, các giám khảo sẽ chú ý đến từng chi tiết nhỏ như răng, mắt, tai, mũi, tóc, móng tay, dáng đi, cử chỉ. Đặc biệt, việc kiểm tra mùi cơ thể cũng được chú trọng.
  • Kiểm tra về trình độ văn hóa, lễ nghi: Các tú nữ có thể được yêu cầu thể hiện một số kỹ năng cơ bản như viết chữ, đọc thơ, thêu thùa, hoặc đơn giản là thể hiện sự hiểu biết về các quy tắc lễ nghĩa, cách ứng xử trong cung.
  • Kiểm tra về giọng nói và phong thái: Giọng nói phải trong trẻo, nhẹ nhàng, không thô tục. Phong thái phải đoan trang, uyển chuyển.
  • Tìm hiểu sâu hơn về gia đình và lý lịch: Các thông tin về gia đình, mối quan hệ xã hội của các tú nữ sẽ được xác minh lại một cách kỹ lưỡng để đảm bảo không có vấn đề gì ảnh hưởng đến hoàng thất.
  • Kiểm tra da thịt toàn thân:
    • Tú nữ sẽ được yêu cầu cởi bỏ một phần y phục hoặc toàn bộ y phục (thường là chỉ giữ lại đồ lót mỏng hoặc không có gì, tùy theo mức độ nghiêm ngặt của triều đại).
    • Mục đích là để kiểm tra xem có sẹo, nốt ruồi lớn, vết bớt đáng kể, hoặc các dị tật, khiếm khuyết trên da hay không. Đặc biệt chú ý đến những vùng da nhạy cảm, dễ nhìn thấy như cổ, vai, tay, chân.
    • Làn da phải mịn màng, không tì vết, không có mùi cơ thể lạ hay hôi.

3. Chung tuyển (Chung tuyển tú nữ)

Đây là vòng quyết định, thường do Hoàng hậu, Thái hậu hoặc thậm chí là Hoàng đế trực tiếp giám sát. Số lượng tú nữ đến vòng này đã rất ít, và mỗi người đều là "ngàn vàng chọn một".

  • Hoàng đế hoặc Hoàng hậu trực tiếp thị sát: Đây là cơ hội để Hoàng đế hoặc Hoàng hậu trực tiếp nhìn mặt, đánh giá dung mạo, khí chất của từng tú nữ. Họ có thể hỏi chuyện trực tiếp để thăm dò về trí tuệ, tính cách.
  • Kiểm tra tài năng đặc biệt (nếu có): Nếu tú nữ có tài năng đặc biệt như ca hát, múa, vẽ, chơi nhạc cụ, thì đây là cơ hội để họ thể hiện. Tuy nhiên, tài năng chỉ là yếu tố bổ sung, không phải yếu tố quyết định hàng đầu.
  • Lựa chọn phẩm cấp: Dựa trên kết quả chung tuyển, các tú nữ sẽ được phân vào các cấp bậc khác nhau:
    • Phi tần: Những tú nữ xuất sắc nhất, được Hoàng đế ưng ý sẽ được phong làm phi tần với các danh hiệu như Quý nhân, Tài nhân, Mỹ nhân, Tần, Phi, Quý phi, Hoàng quý phi... tùy theo cấp bậc và ân sủng.
    • Cung nữ: Những tú nữ không được chọn làm phi tần nhưng vẫn đủ điều kiện để ở lại cung sẽ trở thành cung nữ, phục vụ các công việc trong cung như hầu hạ phi tần, quét dọn, nấu ăn, thêu thùa... Cung nữ cũng có nhiều cấp bậc khác nhau.
    • Xuất cung: Những tú nữ không đạt yêu cầu sẽ được trả về gia đình.

4. Nhập cung và Đào tạo

Sau khi được lựa chọn, dù là phi tần hay cung nữ, họ đều phải trải qua quá trình huấn luyện và đào tạo nghiêm ngặt về các quy tắc cung đình, lễ nghi, cách ăn nói, đi đứng, và các kỹ năng phục vụ trong cung.

  • Phi tần: Sẽ được hướng dẫn về cách hầu hạ Hoàng đế, cách ứng xử với các phi tần khác, quy tắc trong hậu cung.
  • Cung nữ: Sẽ được đào tạo chuyên sâu về công việc cụ thể mà họ được giao, từ các công việc nặng nhọc đến các công việc đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ.

Lưu ý:

  • Quy trình tuyển chọn có thể thay đổi ít nhiều tùy thuộc vào từng triều đại, quy định cụ thể của Hoàng đế, và tình hình chính trị - xã hội lúc bấy giờ.
  • Mục đích chính của việc tuyển chọn phi tần là để đảm bảo sự kế thừa của dòng dõi hoàng gia và củng cố quyền lực. Đối với cung nữ, đó là để duy trì hoạt động và trật tự của hậu cung.
  • Cuộc sống trong cung của cả phi tần và cung nữ đều đầy rẫy sự cạnh tranh, áp lực và những quy tắc hà khắc, dù có được ân sủng hay không.